แนวทางการร่างสัญญาจ้างงาน

วิธีร่างสัญญาจ้างงานที่ถูกต้องสามารถลดข้อขัดแย้งในอนาคตได้เกือบ 70% ตามสถิติคดีแรงงานปีล่าสุดจากกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน

คุณกำลังเตรียมจ้างทีมใหม่หรือกำลังปรับปรุงเอกสารสำคัญในองค์กรอยู่หรือไม่ สัญญาจ้างงานที่ชัดเจนและรอบคอบคือกุญแจป้องกันความเสี่ยงทางกฎหมาย สร้างความเชื่อมั่นทั้งกับนายจ้างและลูกจ้าง

ตลาดแรงงานในปี 2567 เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว ข้อกำหนดกฎหมายแรงงานถูกปรับใหม่หลายจุด สัญญาที่ล้าสมัยอาจสร้างข้อพิพาทหรือสูญเสียสิทธิสำคัญโดยไม่รู้ตัว

คู่มือนี้จะช่วยให้ทุกรายละเอียดของวิธีร่างสัญญาจ้างงานชัดเจน นำไปใช้จริงได้ง่าย พร้อมแนวปฏิบัติที่อัปเดตตามสถานการณ์องค์กรธุรกิจไทยอย่างแท้จริง

วิธีร่างสัญญาจ้างงาน

ข้อมูลจำเป็นก่อนร่างสัญญา

เริ่มต้นด้วยการรวบรวมข้อมูลหลักสำหรับสัญญาแต่ละฉบับให้ครบถ้วน

• ข้อมูลนายจ้างและลูกจ้าง: ชื่อ-นามสกุล, ที่อยู่, เลขประจำตัวประชาชน
• รายละเอียดตำแหน่ง, หน้าที่, ลักษณะงาน
• ค่าตอบแทน, สวัสดิการ, และวันเริ่มต้นการทำงาน
• ข้อกำหนดพิเศษ: เวลาทำงาน, วันหยุด, เงื่อนไขช่วงทดลองงาน

กระบวนการร่างสัญญาแบบเป็นระบบ

เลือกใช้เทมเพลต หรือโครงสร้างมาตรฐานจากกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน

แบ่งเนื้อหาออกเป็นข้อ ๆ ชัดเจน เช่น

• ข้อมูลคู่สัญญา
• เงื่อนไขค่าจ้าง
• วันหยุดและวันลา
• วิธีเลิกจ้าง

ตรวจทานเนื้อหาโดยบุคลากรฝ่ายทรัพยากรบุคคลหรือที่ปรึกษากฎหมายก่อนนำไปใช้จริง

ตัวอย่างฉบับจริงสามารถแปลงเป็น checklist สำหรับตรวจสอบก่อนลงนามทุกครั้ง

สำหรับแนวปฏิบัติที่อัปเดตหรือเทมเพลตมาตรฐาน ควรศึกษาเพิ่มเติมที่เว็บไซต์หน่วยงานรัฐ เช่น กรมแรงงาน

ขั้นตอนสำคัญเหล่านี้เป็นหัวใจที่ทำให้การร่างสัญญาจ้างงานโปร่งใส ป้องกันความเสี่ยง และเสริมสร้างความเชื่อมั่นให้กับทั้งสองฝ่าย

องค์ประกอบสำคัญในสัญญาจ้าง

เนื้อหาหลักและข้อกำหนดกฎหมาย

วิธีร่างสัญญาจ้างงานให้ถูกต้อง จำเป็นต้องใส่เนื้อหาเหล่านี้ทุกฉบับ:

• ข้อมูลนายจ้าง–ลูกจ้าง: ชื่อ ที่อยู่ เลขประจำตัวประชาชน
• รายละเอียดตำแหน่ง หน้าที่ ค่าจ้าง วันจ่าย วิธีการจ่ายเงิน
• กำหนดวันเริ่มงาน วันสิ้นสุด (ถ้ามี) และระยะเวลาการจ้าง
• สิทธิการลา: วันลาป่วย ลากิจ ลาพักร้อน วันหยุดประจำปี
• ชั่วโมงทำงานต่อวัน/สัปดาห์

ข้อกำหนดเพิ่มเติม: ความลับบริษัทและการไม่แข่งขัน

• เติมเงื่อนไข non-disclosure (รักษาความลับ) และ non-compete (ห้ามแข่งขัน)
• ข้อห้ามเหล่านี้ต้องสอดคล้องกับเจตนารมณ์กฎหมาย ไม่จำกัดสิทธิแรงงานเกินสมควร
• อ้างอิงหลักปฏิบัติจากตัวอย่างคดี เช่น ศาลแรงงานรับรองเฉพาะขอบเขตที่สมเหตุสมผล เช่น ระยะเวลา 2 ปี

การใส่ข้อกำหนดครบทั้งด้านสิทธิ หน้าที่ และการปกป้องธุรกิจ ทำให้สัญญาจ้างงานเป็นเครื่องมือคุ้มครองผลประโยชน์ทุกฝ่าย และลดความเสี่ยงทางกฎหมายในระยะยาว.

ข้อควรระวังและจุดเสี่ยง

ข้อกำหนดผิดกฎหมายและช่องโหว่ทั่วไป

การร่างสัญญาจ้างงานขาดความรอบคอบอาจนำไปสู่ข้อพิพาทหรือทำให้สัญญาขัดต่อกฎหมายแรงงานไทย

ตัวอย่างข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นบ่อย เช่น

• การระบุค่าจ้างต่ำกว่าค่าแรงขั้นต่ำที่กฎหมายกำหนด
• การใช้ข้อความหรือเงื่อนไขที่คลุมเครือ เช่น “หน้าที่อื่นตามที่นายจ้างสั่ง” โดยไม่ชี้แจงขอบเขต
• ข้อความที่ขัดต่อสิทธิลาพักร้อนขั้นต่ำหรือระยะเวลาทำงานตาม พ.ร.บ. คุ้มครองแรงงาน

ก่อนลงนาม ควรใช้ checklist ตรวจสอบทุกประเด็นหลักของสัญญา เช่น ข้อมูลคู่สัญญา ค่าจ้าง วันลา และข้อยกเว้นต่าง ๆ

วิธีร่างให้ครอบคลุมและป้องกันข้อพิพาท

เลือกใช้ภาษาที่เป็นกลางและชัดเจน ไม่แสดงเจตนาเอนเอียงเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง

ระบุวิธีแก้ไขข้อโต้แย้ง เช่น การไกล่เกลี่ยหรือการใช้ศาลแรงงาน โดยให้อยู่ในเงื่อนไขสัญญาแต่เนิ่น ๆ

• “ภาษาไม่ชัด สัญญาเสี่ยงถูกตีความผิด”
• “ข้อกำหนดที่คลุมเครือ สร้างปัญหาได้ทันทีที่มีข้อขัดแย้ง”
• “ตรวจสอบสัญญาทุกครั้งก่อนลงนามคือหัวใจของความมั่นใจ”

ทุกจุดของสัญญาควรชัดเจน ตรวจสอบได้ และสอดคล้องกับกฎหมาย เพื่อป้องกันความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

คำศัพท์และตัวอย่างเงื่อนไขในสัญญา

คำศัพท์และข้อตกลงพบบ่อย

ในสัญญาจ้างงาน มักมีศัพท์เฉพาะและข้อกำหนดที่ต้องเข้าใจให้ชัดเจน เช่น

• “ค่าตอบแทนรวม” หมายถึง เงินค่าจ้างพร้อมสวัสดิการทุกประเภท รวมโบนัสและเงินประจำตำแหน่ง
• “โปรเบชั่น” คือ ช่วงทดลองงาน กำหนดระยะเวลาและสิทธิโดยเฉพาะ
• “สวัสดิการ” เช่น ประกันสังคม เบี้ยขยัน วันหยุดประจำปี
• “ข้อจำกัดงานอื่น” หรือ Non-compete ห้ามทำงานซ้อนที่อาจก่อให้เกิดผลประโยชน์ทับซ้อน

คำนี้แปลว่า ลูกจ้างได้สิทธิครบทั้งค่าจ้างและสิทธิโดยสมบูรณ์

ใช้ศัพท์และโครงสร้างให้เหมาะกับองค์กรไทย

เลือกใช้ศัพท์ชัดเจน สอดคล้องกับระเบียบองค์กรและข้อกฎหมายไทยเสมอ

• ตรวจสอบคำที่ใช้กับฝ่ายบุคคล/ที่ปรึกษากฎหมายก่อนบรรจุในสัญญา
• อ้างอิงตัวอย่างสัญญาตามเว็บไซต์กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน
• ศึกษาคำอธิบายเงื่อนไขจากหน่วยงานราชการหรือกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ เพื่อป้องกันปัญหาทางกฎหมาย

สาระสำคัญคือการเลือกใช้ศัพท์และเงื่อนไขที่รอบคอบ ตรวจสอบความถูกต้องทุกข้อ จะช่วยให้การร่างสัญญาจ้างงานปลอดภัยและมั่นใจยิ่งขึ้น

ตัวอย่างสัญญาจ้างงานไทย

โครงสร้างและตัวอย่างสัญญามาตรฐาน

ตัวอย่างสัญญาจ้างงานควรประกอบด้วยข้อมูลสำคัญดังนี้

• ข้อมูลนายจ้างและลูกจ้าง: ชื่อ ที่อยู่ เลขประจำตัวประชาชน
• ระบุวันที่ทำสัญญา จุดเริ่มต้นและวันจบจ้าง (ถ้ามี)
• ตำแหน่ง หน้าที่ ค่าจ้าง วันจ่าย และสิทธิสวัสดิการที่ชัดเจน
• วันทำงาน วันหยุด เวลาทำงาน และสิทธิการลา
• เงื่อนไขเลิกจ้าง กำหนดระยะเวลาการบอกกล่าวล่วงหน้า
• ข้อห้ามแข่งขันทางธุรกิจ (non-compete) และการรักษาความลับ (non-disclosure)

แต่ละข้อควรมีหมายเหตุหรือคำอธิบายสั้น ๆ เช่น “ค่าจ้าง: ต้องไม่น้อยกว่าค่าจ้างขั้นต่ำตามกฎหมายแรงงานปี 2566

แนวทางปรับสัญญาให้เหมาะกับองค์กร

สัญญาสามารถปรับเปลี่ยนให้เหมาะกับความต้องการธุรกิจได้เช่น

• เพิ่มข้อกำหนดเฉพาะ: โบนัสประจำปี สัญญาจ้างระยะสั้น หรือสัญญางานเฉพาะด้าน
• สร้างเงื่อนไขที่ปกป้องประโยชน์ทั้งสองฝ่าย เช่น วิธีแก้ไขข้อพิพาท
• ควรปรึกษาฝ่ายกฎหมายขององค์กรทุกครั้ง ก่อนลงนามจริง

การใช้ตัวอย่างสัญญาพร้อมคำอธิบายทุกส่วนจะทำให้ผู้อ่านมั่นใจในการนำไปใช้ ลดข้อผิดพลาดและสร้างมาตรฐานตามกฎหมายแรงงานไทยปัจจุบัน

FAQ: คำถามพบบ่อยเกี่ยวกับสัญญาจ้างงาน

หากคุณกำลังร่างสัญญาจ้างงานหรือเตรียมตรวจสอบเอกสารนี้ คำถามและคำตอบต่อไปนี้จะช่วยให้เข้าใจประเด็นสำคัญทางกฎหมายได้อย่างรวดเร็ว

ต้องมีพยานลงนามหรือไม่?

ไม่จำเป็นตามกฎหมาย แต่หากมีพยานถือเป็นหลักฐานที่ดีในกรณีเกิดข้อพิพาท

สัญญาควรกำหนดระยะเวลาจ้างหรือไม่?

ขึ้นอยู่กับข้อตกลง หากไม่กำหนดจะถือเป็นสัญญาจ้างไม่มีกำหนดระยะเวลา

หากมีเงื่อนไขผิดกฎหมายต้องทำอย่างไร?

ข้อใดผิดกฎหมายจะเป็นโมฆะและให้นำข้อกฎหมายที่ถูกต้องมาใช้แทนทันที

ภาษาที่ใช้ควรเป็นไทยเสมอหรือไม่?

โดยหลักใช้ภาษาไทยสำหรับเขตอำนาจศาลไทย องค์กรต่างชาติอาจแนบฉบับภาษาอังกฤษประกอบ

ตัวอย่างและสถิติที่ควรรู้

• มากกว่า 70% ของข้อพิพาทแรงงานเกิดจากการตีความสัญญาไม่ชัดเจนหรือไม่มีพยานลงนาม
• คำแนะนำจากกรมสวัสดิการแรงงาน: ตรวจทานสัญญาก่อนลงนามและจัดเก็บสำเนาทุกครั้ง
• สามารถศึกษาข้อมูลกฎหมายแรงงานล่าสุดได้ที่ กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน

บทสรุป

การร่างสัญญาจ้างงานที่รอบคอบ คือกุญแจสำคัญในการลดความเสี่ยง สร้างความโปร่งใส และเสริมความเชื่อมั่นให้กับทุกฝ่ายในองค์กรของคุณ

คุณสามารถเริ่มต้นทันทีโดย

• ใช้เทมเพลตมาตรฐาน
• ตรวจสอบเนื้อหากับฝ่ายกฎหมาย
• กำหนดข้อกำหนดสำคัญให้ชัดเจน
• ทบทวนทุกเงื่อนไขร่วมกับคู่สัญญา
• เก็บสำเนาเอกสารงานไว้ทุกครั้ง

ต้องการสร้างสัญญาจ้างงานที่ปลอดภัยและสอดคล้องกับกฎหมายโดยผู้เชี่ยวชาญ? ติดต่อ Themis Partner ทีมที่พร้อมให้คำปรึกษาและตรวจสอบเอกสารสำคัญทุกขั้นตอน เพื่อให้คุณมั่นใจและดำเนินธุรกิจอย่างมืออาชีพ